GLOKOM VE KORUYUCU İÇERMEYEN TEDAVİLER
Glokom yaygın bir göz hastalığıdır.Glokom tipi ve ciddiyetine göre farklı tedavi seçenekleri sunulmuştur. Bazı lokal tedaviler (göz damlaları) koruyucu içermez.
Glokom, göz sinirine hasar verir ve bu da görme alanında değişikliklere neden olur. Glokom, dünyada katarakt ve YBMD (Yaşa Bağlı Maküla Dejenerasyonu)’den sonra üçüncüü sıradaki körlük nedenidir.
GLOKOM NEDİR?
Glokom, sinir dokusunun kaybı sonucu görmne kaybı ve göz (optik) sinirinin harabiyetiyle karakterize bir göz hastalığıdır. Gözün arkasında yer alan (retina) bu sinir görüntüöleri beyne iletir.
Glokom, göz sinirinde bulunan hücrelerin geri dönülmez bir şekilde hasarlanmasına neden olur. Başlangıçta sadece çevreyi görmeyi etkilese de, tedavi edilmediğinde sonunda tüm görme alanını etkiler.
FARKLI GLOKOM TİPLERİ
Birkaç tipte glokom vardır:
• Primer açık açılı glokom;: hhastalığın en sık görülen formudur (vakaların %90’ı). Gözdeki drenaj kanallarının tıkanması nedeniyle, göz sıvısının dışarı boşalması engellenir. Bu, sıklıkla birkaç yıl sonmra belirgin hale gelir. Genellikle her iki gözü de etkiler
• Akut açı kapanması glokomu: daha nadir görülür ve fizyolojik (stres, karanmlık, soğuk hava) veya farmakolojik nedenlere (ilaçlar) bağlı olarak, göz bebeklerinin genişlemesi sonucu gelişebilir. Bu, göz içindeki basıncın (göz içi basıncı) aniden ve belirgin olarak artmasına nheden olur ve hastada göz ağrısı, baş ağrısı, kusma ve yata ani görme kaybı gibi belirtiler görülür. Bu durumda, göz sinirinde dönüşü olmayan bir hasarı önlemek için hemen harekete geçilmelidir.
• Sekonder glokom: bu tip glokom travma, göz hastalığı, göz cerrahisi veya bazı tıbbi tedaviler (yan etkiler) sonucu meydana gelir.
• Konjenital (doğumsal) glokom; doğuştanmda meydana gelebilir. Gözde şekil bozukluğu ile ilişkili, çok nadir olarak görülen bir durumdur.
• Normotansif glokom; primer olarak açık açılı glokomdur, ancak gçöz içi basıncı normaldir (21 mmHg’nin altında). Göz içi basıncının 21 mmHg’nin altında veya açık açı olmasına rağmen, görme alanında veya görme siniri başında gözlenen anormalliklere dayanılarak tanı konur.
GLOKOM İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ
Glokomun kesin nedeni henüz tam olarak anlaşılmasa da, bazı faktörlerin gelişme olasşılığını artırdığı kanıtlanmıştır.
• Artan göz içi basıncı (21 mmHg’den yüksek); bu başlıca faktördür. Ancak, basıncın yüksek olduğu (veya hipertansiyon) tüm gözlerde glokom meydana gelmez, bunun aksine, glokom göz içi basıncının normal olduğu durumlarda da görülebilir (normotansif glokom).
• Yaş; glokom genellikle 40 yaşından sonra meydana gelir ve yaşlandıkça daha sık görülür.
• Miyopi ve Hhipermetropi
• Kalıtım; ebeveynlerden birinde glokom varsa, çocuklarında glokom görülme riski artmıştır. Ebeveynlerden birinde glokom görülürse risk artar.
• Bazı hastalıklar; arteriyal hipertansiyon , diyabet, veya uzun süreli kortizon tedavisi glokom riskini artırabilir.
GLOKOM SEMPTOMLARI
En sık görülien tip olan açık açılı glokom, sinsi bir şekilde ve belirti vermeden ortaya çıkar.;: Ggörme bozukluğu daha sonra ortaya çıkar ve bazen göz ve baş ağrısı ile birliktedir. Görme alanı ilerleyici bir şekilde azalır. Merkezi görme giderek küçülür. İleri derecede glokomun dikkat çekici bir belirtisi görme bozukluğudur.; Görme alanının merkezi başlangıçta etkilenmediğinden, öncelikle çevresel görme bozulur., Bu geri dönüşsüz görme kaybına hatta körlüğe neden olabilir.
GLOKOM TANISI
Tanı sıklıkla bir başka nedenle yapılan görme testi sırasında konur (miyopi,presbiyopi,vb.). Ayrıca, diyabet veya aile öyküsü gibi glokom için zemin hazırlayıcı faktörler bulunan kişilerde, kontrol muayenelerinde tanı konabilir.
Bir göçz hekimi, klinik test veya ek testlerle glokom tanısını doğrulayacaktır:
1.Göz içi basıncı bir tonometre kullanılarak ölçülür.;
2. Ggörme siniri başı ve sinir liflerinin durumu genişletilen gözbebekleri muayenesiyle veya optikc koherans tomografi kullanılarak (OCT) incelenir.;
3. Aaçık veya kapalı olduğunun doğrulanması için açı ve göz sıvısınınaköz sıvının boşalmasında atılmasında herhangi bir tıkanıklık olup olmadığının görülmesi için muayene yapılır.;
4. Ggörme sinirindeki lezyonların boyutu ve ilerlemesini gösteren görme alanı değerlendirilir.
GLOKOM TEDAVİLERİ:
En sık görülen glokom formu olan açık açılı glokom için birkaç tedavi seçeneği bulunmaktadır. Ne yazık ki glokomda tam olarak tedavi sağlanamaz, ancak göz içi basıncı azaltılarak ve sabitlenerek bu hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Bununla birlikte, tanı sırasında doğrulanan görme bozukluğu varsa, bu geri döndürülemez.
Primer açık açılı glokomun birinci basamak tedavisinde göz damlaları kullanılmaktadır. Göz damlaları her gün aynı zamanda ve ara vermeden kullanılmalıdır. Göz içi basıncı sıklıkla sadece göz damlaları kullanılarak azaltılabilir
Bugüne kadar, göz damlaları ilk açıldıktan sonra kontaminasyonu önlemek için koruyucu içeriyordu. Ancak, bu koruyucu maddeler nedeniyle çok sayıda lokal yan etki bildirilmiştir.
Glokomun ilerlemesini yavaşlatmada sadece göz damlaları yeterli olmuyorsa, göz hekimleri klinikte lazer tedavisi uygulayabilir. Tedaviden sonra, bazen birkaç ay ya da yıl tekrar göz damlası kullanılması gerekebilir.
Glokom, göz damlası ve lazer tedavisine yanıt vermiyorsa, son seçenek olarak cerrahi düşünülebilir. Bu işlem, glokomun ilerlemesini durduracak, ancak kaybolan görmenin iyileşmesine neden olmayacaktır.
Günümüzde, reçete edilen göz damlaları glokom hastalarının çoğunda fonksiyonel görmenin korunmasını sağlamaktadır. Ancak, glokomun ilerlemesini önlemek için, düzenli olarak tıbbi kontrollerin yapılması ve göz damlalarının her gün kullanılması büyük önem taşır.
Kaynaklar:
(1) La Revue du Praticien Médecine Générale, Volume 32, no. 998, March 2018.
(2) French Association of Qualified Ophthalmologists, Ophthalmology, Elsevier Masson, 2017.
(3) Ameli, Glaucome [online]. Available at: www.ameli.fr/assure/sante/themes/glaucome.
(4) Inserm, Glaucome [online]. Available at: www.inserm.fr/information-en-sante/dossiers-information/glaucome.
